Een ode aan Donald R. Emerson op de Kollenberg in Sittard.
Wandeling: Café Ich & Dich, Markt Sittard.
Type: Rondwandeling
Afstand en HM: 9.2 kilometer (↗ 90 meter)
Sittard, een stad met een dorps karakter, heeft een roerige, maar buitengewone geschiedenis vol met verhalen. Het herbergt tevens voldoende natuur met genoeg flora en fauna. Beide, zowel de geschiedenis als de natuur komen ditmaal samen op de Kollenberg in Sittard. Ontmoet Sint-Rosa en beleef de laatste momenten van Donald R. Emerson, piloot van het Amerikaanse gevechtsvliegtuig dat zijn Waterloo vond op de flanken van de Sittardse heuvel.
Start en aankomst vinden plaats op de sfeervolle Markt van Sittard.
In tijden van de Tweede Wereldoorlog was niets zeker. Hoewel Sittard met Kerstmis 1944 al enkele maanden relatief bevrijd heet te zijn, ligt het nog immer ingeklemd tussen vijandelijk en bezet gebied, waardoor de oorlog nooit ver weg is. Zo nemen geallieerde gevechtsvliegtuigen nog regelmatig bezit van het luchtruim boven de frontstad, welke onderdeel is van een aanvliegroute richting Duitsland, waar nog volop wordt gevochten.
Nadat de Markt wordt verlaten middels de monumentale Paterskerk (Sint-Michielskerk) wordt de wandeltocht voortgezet over de klinkertjes van de Oude Markt in de richting van het Kerkplein. Dit genoemde plein moet haast wel nostalgische gevoelens oproepen bij velen. Hoewel de tijd zeker niet stil heeft gestaan, waan je jezelf voor even een eeuw terug in de tijd.
Middels de begeerde Begijnenhofstraat en de Dominicanenwal ervaar je de historische stad Sittard op een buitengewoon fraaie manier. Ook Toon Hermans, oer-Sittardenaar en naamgever van het open huis én tuin op de Paardenstraat, kan in deze wandeling niet ontbreken, evenals het eeuwenoude Fort Sanderbout, dat net als vroeger weer de aandacht krijgt die het verdiend.
Dikke mist gedurende Kerstavond is de spelbreker voor enkele geallieerde (Amerikaanse) piloten die zich verheugd hebben op een feestelijke kerstviering, tezamen met hun kameraden op de militaire basis in Debden, Engeland. Noodgedwongen dient er echter geland te worden op de meer zuidelijk gelegen basis Raydon. Een koude nacht, met weinig slaap aldaar houdt de groep piloten de volgende dag echter niet tegen. ‘Duty calls’.
Na het verlaten van de voormalige vesting en diens huidige wijnranken wordt de stad ingeruild voor het buitengebied en bewandel je via de zogenaamde voetvallen op de Kollenberg de lijdensweg van Jezus Christus. Op de top hiervan bevindt zich de kapel van Sint-Rosa, stadspatrones én beschermheilige van Sittard, die als het ware waakt over de stad.
De missie van ‘the 4th Fighter Group of the Eighth Air Force’ is het beschermen van de ‘bombing Liberations’ in de nabijheid van de stad Kessel (Duitsland). Echter, tegen de middag stuit de gevechts-escorte op een dertigtal gevechtsvliegtuigen van de Luftwaffe, waarna een alles-of-niets volgt.
Na het neerhalen van een tweetal toestellen verliest Emerson het contact met de groep Mustangs en komt zo moederziel alleen tegenover zes vijandelijke Focke Wolf 190s gevechtsvliegtuigen te staan. Zonder enige paniek laat Emerson dit via de radio weten aan collega-piloten om vervolgens het radiocontact met sommige van hen te verliezen.
Na de passage aan de Rosakapel wordt het verharde wegdek verlaten voor de onverharde ondergrond van het Duustergats. Met aan je linkerzijde een Memoriebos volgen rechts de eerste vergezichten over het plateau van Doenrade. Naarmate het pad volgt verschijnt aan je rechterzijde ten slotte het monument van de vliegenier, die hier neerstortte op de voor hem betreurde Kerstdag in 1944.
Anderen zijn via het medium echter getuige van zijn zwanenzang. Zelfredzaamheid en de dichte mist beletten hen echter om enige ondersteuning aan Donald R. Emerson te kunnen bieden. In het oneerlijke gevecht weet ‘the Flying Donald Duck’ nog eens een tweetal vliegtuigen uit te schakelen, vooraleer hij zich, ‘out of ammo’ door het wolkendek laat zakken. Daar wordt hij getroffen door luchtafweergeschut. Op de flanken van de Kollenberg stort hij met zijn P-51 Mustang neer en overlijdt direct.
Het vervolg van de wandeling brengt je beurtelings langs en over de Kollenberg. Je maakt kennis met een prachtige (privé-)boomgaard en struint door een voor Limburg-typerende holle weg. Een fraai bos vormt een doorsteek naar de rand van de wijk Kollenberg waar een kazemat van de Geullinie je nogmaals aan de Tweede Wereldoorlog laat denken.
Na de oversteek van de Leyenbroekerweg wandel je door de Broekstraat (volgens velen het mooiste straatje van Sittard) omlaag naar het Stadspark. Wegens de werkzaamheden daar, die momenteel nog volop aan de gang zijn, blijft het bij een kortstondige ontmoeting. Toch ontvang je vast een sneak peak, aangezien voor enige tijd de herinrichting van de Geleenbeek wordt gevolgd.
Het is hier dat je langzaam aan weer contact met de binnenstad krijgt. Via de Kastanjelaan wandel je richting het Tempelplein, waar d’n Tempel je toegang geeft tot de binnenstad. Met aan je linkerzijde nog een prachtig vakwerkhuis keer je terug op de Markt in Sittard.
Donald R. Emerson werd slechts 21 jaar oud. Hij ligt begraven op de Amerikaanse begraafplaats in Margraten (B-15-21).
Opdat we nooit vergeten.
Niels Smits
