Keutenberg, Schin op Geul
Amstel Gold Race 1972, editie 7
26 maart 1972
Heerlen > Meerssen (Lange Raarberg) – 237 KM
In de grootsheid en het beklijvende van een koers spelen achtergrondverhalen vaak een ondergeschikte rol. Toch vormen deze anekdotes en getuigenissen voor een groot deel de mythe die de koers zo mooi maakt.
De ontdekking.
Als grondlegger van een klassieker in de kinderschoenen struint Herman Krott in november 1971 het Heuvelland af, op zoek naar een stulpje voor na zijn pensioen. Heimelijk verliefd op de glooiende heuvels, die meer-en-meer een bepalende rol krijgen in de zogenaamde Bloesemklassieker, stapt hij tezamen met oud-renner Jeu Jöris die herfstdag in de auto om bovenstaande daad bij het woord te voegen.
Bij Wijlre worden ze middels wegwerkzaamheden gedwongen om in het naastgelegen Stokhem de steile Dodemansweg te bestijgen. Eenmaal boven brengt diens plateau (daar waar de wind waait!) de beide heren nietsvermoedend naar het voor hen nietszeggende Keutenberg, dat tot dan toe in de eerste plaats een zoveelste (én typisch Limburgse) gehucht lijkt te zijn.
Het dozijn huizen en boerderijen in het pittoreske Keutenberg doen ondanks de niet-geringe schoonheid weinig wenkbrauwen fronsen bij de twee. De (dan nog) erbarmelijke staat van het wegdek eist de grootste aandacht op, maar de adem van Krott stokt echter pas wanneer ze aan de huiveringwekkende afdaling beginnen. “Stop!”
Wanneer de auto onderaan het gevaarte wordt stilgezet, is Krott verkocht en zinspeelt de gewezen Amsterdammer direct op een rol van de extreem steile Keut in zijn koers. Hoogtepunt tijdens de expeditie is de befaamde bocht, later omgedoopt tot steilste bocht van Nederland, aan 22%. De geboorte van de Muur in Limburg is ondanks een nog tegenstribbelende Jöris, die beweert dat een passage over de berg onmogelijk lijkt, een feit.
Elfstedentocht-taferelen
Het jaar erop debuteert de Keutenberg in de Amstel Gold Race. Slechts een tiental renners weet al fietsend boven te komen, al dan niet gehinderd door uitzinnige toeschouwers, die het smalle geitenpad omarmen als ware het de Elfstedentocht. En als in de beginjaren achtereenvolgens Knetemann, Merckx en Maertens hier hun beslissende pijl afschieten op weg naar de overwinning, groeit de Keutenberg in een razend tempo, naast de befaamde Cauberg, uit tot synoniem van de wielersport in Zuid-Limburg.
Maar de massale toestroom van toeschouwers en het parkeren van de diverse auto’s langs het parcours zorgt tevens voor een toenemend chagrijn bij zowel de coureurs als het luttele aantal inwoners. Weilanden worden als festival-terreinen achtergelaten. Dieptepunt is de aanvaring van Jan Raas in 1980 met een moto van de Belgische televisie, die gehinderd door de massa publiek stil komt te staan. Het vloeken en tieren van de Zeeuw overstemt het gejoel en is tot in diens woonplaats te horen.
Het einde en een nieuw begin.
Na nog enkele incidenten is de maat voor Herman Krott vol. Er wordt steeds vaker gesproken over koersvervalsing. Voor de editie van 1991 gaat er een streep door de scherprechter, waar Jelle Nijdam in 1988 als laatste de basis wist te leggen voor een overwinning in Meerssen. De Amsterdamse uitvinder van de Keutenberg zorgt ook voor diens uitvaart. Pas in 1997 weet Krott’s opvolger, Leo van Vliet, de inwoners en de omgeving te overtuigen van een hernieuwde passage over de steile bult. Publiek is niet langer welkom en de Keutenberg wordt hermetisch afgesloten.
Met deze sancties neemt ook de mytiek af. In de jaren die volgen baart de Keutenberg hoogstens een muis. Écht beslissend is de angstgegner nooit meer. Op de dag van de Amstel Gold Race is de Keutenberg verworven tot een doodnormale passage van een stel wielrenners op weg naar de Cauberg.
Tekst: Niels Smits – © 2021
Bron: De Nederlandse toppen top 40 – Pieter Cramer & Hugh Schipper, 50 jaar Amstel Gold Race, Limburgsch Dagblad
