Retro: Koppenberg-taferelen op een muur in Schinnen

Zandberg, Schinnen

In de grootsheid en het beklijvende van een koers spelen achtergrondverhalen vaak een ondergeschikte rol. Toch vormen deze anekdotes en getuigenissen voor een groot deel de mythe welke de koers zo mooi maakt.

Amstel Gold Race 1973, editie 8
7 april 1973
Heerlen > Meerssen (Lange Raarberg) – 238 KM.

In haast apocalyptische weersomstandigheden wist Eddy Merckx op 7 april 1973 op Merckxiaanse wijze zijn eerste Amstel Gold Race te winnen. De groeiende reputatie die deze eendagswedstrijd genoot werd onderstreept met een gedroomde winnaar. Op de smalle en natte weggetjes in een haast verdronken Heuvelland konden enkel de allersterksten op de been blijven. Aan de finish bovenop de Lange Raarberg kregen de eerste achtervolgers minuten aan de broek gesmeerd.

Ver achter de onverslaanbare wisten diens landgenoten Frans Verbeeck en Herman van Springel achtereenvolgens tweede en derde te worden. Joop Zoetemelk en regerend Olympisch kampioen- Hennie Kuiper visten naast het podium. Slechts 28 dapperen van de 164 gestarte renners zagen de aankomstlijn daadwerkelijk terug.

Waar de grootsheid van deze memorabele editie logischerwijs de volledige aandacht kreeg nadien, blijft een opvallend koersmoment in Schinnen, een 25 kilometer na het startschot, onderbelicht. De eenmalige entree van de Zandberg te Schinnen in een editie van de Amstel Gold Race zorgt voor een onvergetelijk verhaal.

Ruud Creugers, fervent wielerliefhebber en oud-organisator van de helaas ter ziele gegane Jeugdronde Schinnen, was er bij.

Getuigenverslag Ruud Creugers op 7 april 1973

‘Koppenberg-taferelen op de Zandberg te Schinnen’.

‘Ik stond die dag als 10-jarig kereltje met mijn vader in de berm, boven aan de top van de Zandberg, die toen nog een piek had van een procent of 23. Schijnbaar had geen enkele renner zich de moeite genomen om het routeboek te bestuderen. Het was één grote puinhoop. Niemand verwachtte zo vroeg op de dag, vlak na de start, een helling aan deze proporties’.

‘Auto’s en motoren hadden moeite om boven te geraken en veroorzaakten een opstopping. De eerste renners in het peloton konden nog tijdig terugschakelen en wisten zich een weg naar boven te banen, maar achter hen (ongeveer vanaf plek 8) vielen ze gewoonweg om. Ook de latere winnaar moest voet aan de grond zetten’.

‘Op de Kerkweg te Puth werd vervolgens barrage gemaakt en kreeg de koers een herstart’.

Het bovenstaande tafereel zal er ongetwijfeld aan hebben bijgedragen dat het optreden van de Zandberg in de Amstel Gold Race van 1973 beperkt zou blijven tot een eenmalig gebeuren. Deze Muur van Schinnen bleek vroeg in de koers een haast onneembare vesting.

De Zandberg.

Hedendaags is de Zandberg iets vriendelijker dan toendertijd. De korte helling (zo’n 400 meter) ligt vrij verscholen achter de Heisterbrug (naar de gelijknamige buurtschap) en overbrugt de hoogtemeters, zeker richting de top, in een aanzienlijk tempo. De ultrasteile slotmeters van toen zijn bij aanpassingen aan de Putterberg wat milder geworden, maar een bijnaam als de Muur van Schinnen doet deze parel nog steeds recht aan.

Zeker in deze regio onder Sittard, waar het landschap voorzichtig begint te glooien, zijn hellingen met soortgelijke karaktereigenschappen (kort en venijnig) weliswaar nooit ver weg, maar zo venijnig als op de Zandberg vind je ze zelden. Enkel de geasfalteerde beklimming richting het Stammenderbosch, verderop de Heisterbrug, kan eenzelfde angst inboezemen. 

Deze klim, die na het verlaten van bergdorpje Sweikhuizen zijn top ter hoogte van het Stammenderhof heeft liggen, dient in 1973 als afdaling vóór de Zandberg. De (toenmalige) kassei-klim door het dorp Sweikhuizen zelf, de hedendaagse Bergstraat (eveneens slechts eenmalig behorende tot het decor van de fietsende tenoren in de Amstel Gold Race) heeft de eer om datzelfde jaar als eerste beklimming op de route te liggen, en dus de Zandberg vooraf te gaan.

Korte impressie van de Amstel Gold Race uit 1973. Eddy Merckx komt solo aan op de Lange Raarberg vanuit Meerssen.

Tekst: Niels Smits – © 2021
Bron: Limburgsch Dagblad (6 & 9 april), Ruud Creugers

NB: Mocht er iemand de beschikking hebben over beelden (zowel video als fotografie) over de bewuste passage van de Zandberg gedurende de Amstel Gold Race van 1973, neem dan even contact op middels het antwoordformulier hieronder!

Lees ook andere verhalen

Bestel hier een gesigneerd exemplaar van ‘Heuvel wat ben je mooi’En ontvang een gratis magazine van Vélo Limburg. 

Heuvel, wat ben je mooi

Het boek Heuvel, wat ben je mooi bestel je middels onderstaand contactformulier.

€15,95